Woensdag 23 oktober was CIVON weer podium voor onze bouw-workshop. Dit keer behandelden we de thema’s isolatie en installatie, met als spreker o.a. Joost van der Waal van Isoleerbewust.nl. Joost is in korte tijd uitgeroeid tot een bekende voorvechter van biobased isoleren, met een grote schare volgers op LinkedIn.

Isolatie

Of het nu gaat om stro-inblazen in bestaande constructies, hennepwolisolatie of stro-inblazen in prefab houtnieuwbouw, de take-away van vandaag laat zich kernachtig samenvatten: Biobased isoleren is niet moeilijker dan conservatief isoleren.

Vergelijk je isoleren met een regenjas of met een wollen trui? Zowel conservatief als biobased isoleren gaat om het buiten brengen en houden van vocht en het behaaglijk houden van de binnenwarmte. En net als bij biobased isoleren zal ook conservatief na-isoleren meestal leiden tot tijdelijk woonongemak en een verhoogd dak. Meer leren hierover? Bekijk de presentatie van Joost >

Tot slot presenteerde Joost nog een mooi overzicht van zijn nieuwste inzichten en enkele feiten en fabels die we jullie niet willen onthouden:

Inzichten

• Vergeet niet ook te isoleren voor de zomer! Biobased en faseverschuiving heel belangrijk maar geen wondermiddel omdat er nog steeds op andere plekken veel warmte binnen komt. Zie het flmpje in de presentatie: het gaat niet alleen over de Rd-waarde maar ook faseverschuiving.
• Als architect wist ik nooit zo goed wat ik aan het doen was, tot ik mijn eigen project deed. Je wilt regen en wind tegenhouden, maar je wilt niet dampdicht zijn (zoals bij regenjas). De wollen trui: de stilstaande lucht in je trui maakt je warm, maar zodra je naar buiten loopt is dat weg. Aan de binnenzijde wil je ook luchtdicht zijn; je wil niet dat er lucht door je werk heen gaat, omdat dit de isolatiewaarde negatief beïnvloedt. Dus inzicht: leren door te doen!
• Het is NIET moeilijker dan conservatief isoleren. Ook dan wil je niet te veel vocht en lucht in je materiaal.
• In een van mijn eerste projecten moest ik van de schoonvader van de opdrachtgever een spouw creëren omdat ‘we dat nu eenmaal zo doen’. Dat doet hij nu niet meer omdat het juist ruimte creëert waar lucht en vocht kan gaan zitten.
• Ja, brandveiligheid met klasse E is lager dan steenwol (A). Echter, houtvezel brandt en dit geeft een koollaagje dat juist extra bescherming biedt en vertraagt ten opzichte van het smeulen van steenwol. 
• Het verschil in benodigde isolatiedikte tussen biobased en glaswol is bij Rd=3,5 is maar 1-2 cm en een lambdawaarde van 0,035 en 0,041.
• Weet dat er extra subsidie beschikbaar is als je isoleert met biobased producten. Ga hier slim mee om door je niet op het product zelf maar op de hele opbouw te richten. Voorbeeld: Houtvezel stucplaat mag je meenemen als isolatie in de subsidieberekening voor RVO. Als je deze toepast kom je op 10cm flexibel en 4cm semi-hard waar je in zijn geheel subsidie op kunt aanvragen.
• University of Bath heeft kalkhennep vergeleken met steenwol. Buitentemperatuur van kalkhennep is veel stabieler dan die van steenwol, ondanks de 3* lagere Rd waarde. Dit komt door de faseverschuiving. Dus ook hier: kijk naar meer dan alleen de Rd-waarde.

’Als biobased isolatie niet nat wordt door lekkage gaat het makkelijk meer dan 100 jaar mee. Het oudste strobalen huis is ouder dan 100 jaar.’

Joost van der Waal

Feiten en fabels

• Fabel: Biobased gaat niet lang mee. Feit: als biobased isolatie niet nat wordt door lekkage gaat het makkelijk meer dan 100 jaar mee. Het oudste strobalen huis is ouder dan 100 jaar.
• Fabel: Muizen eten je biobased huis op. Feit: Nee, er zit geen voeding in. Muizen vinden het wel lekker om nestjes te maken en je moet er dus rekening mee houden en maatregelen treffen om de muizen te weren.
• Fabel: Het is nergens verkrijgbaar! Feit: Niet waar, er zijn al 500 verkooppunten. Het is alleen niet altijd direct beschikbaar. Hou hier rekening mee en hou er rekening mee dat het meestal niet gecomprimeerd wordt geleverd.
• Fabel: iedere leek kan aan de slag, onvoorbereid of niet. Feit: Als je je goed voorbereidt, kan iedereen aan de slag. Gebruik Ubakus, maar gebruik het verstandig. Laat het eventueel iemand anders doen en stuur het dan op naar technik@proclima.de. Mocht je als particulier overwegen je huis te isoleren, ga dan naar isoleerbewust.nl om in contact te komen met een lokale vakspecialist.

Installatie: Circo tracks

Onder begeleiding van trainers Marien Korthorst en Jeannette Levels heeft een achttal bedrijven de afgelopen weken gewerkt aan twee challenges binnen de CIRCO-track Renovatie- en nieuwbouwoplossing isolatie. Vandaag presenteerden zij hun oplossingen. Davids, Rensa Family, Wonion en WAM&Van Duren bogen zich over de uitdaging hoe we het nieuwbouwconcept zo installatie-arm mogelijk kunnen ontwerpen. Zij presenteerden vandaag hun antwoord op de vraag: Waarom zouden we nog een warmtekrachtboiler aanschaffen als ie zo hoog in het energiegebruik is? 

Het team presenteerde twee oplossingen: een doorstroomtoestel+warmte terugwinunit met naverwarmer en een thermodynamische waterpomp. De voorkeursvariant van het doorstroomtoestel gaat nu nader uitgewerkt worden.

Het team van WAM& Van Duren, GAJ Architecten, Hendrikse, Rensa en Prowonen boog zich over de volgende uitdaging: Hoe renoveren we een rijtje huizen van vijf woningen uit de jaren 50 en hoe gaan we hierbij terug naar de eenvoud? Gebaseerd op: ‘collectief wat kan, individueel wat moet’ en vanuit de ambitie dat de huurder tijdens de werkzaamheden in zijn huis kan blijven wonen, kwam het team in korte tijd tot een gedurfd concept: Het Collectief OpTop-idee!

Het Collectief OpTop-idee zorgt ervoor dat zaken als centrale luchtbehandeling, warmte-opslag en natuurlijke koeling collectief worden geregeld, met het oog op minder materiaalgebruik en kostenbesparing. De nacht-natuurlijke ventilatie en het luchtverdelingssysteem wordt hierbij op woningniveau ingeregeld. De volgende stap in de uitwerking van het concept is het technisch en financieel doorrekenen van het concept.

Prachtig om te zien dat de CIRCO track tot zulke concrete resultaten heeft kunnen leiden, in zo’n korte tijd!