Joël Horn (28) ontdekte zijn drift voor gezond bouwen op een manier die niemand zou wensen. “Ik ben altijd al een gepassioneerde bouwer geweest — niet alleen van fysieke structuren, maar ook van bruggen tussen mens en natuur,” vertelt de ambitieuze pionier. Een belangrijke kantelpunt kwam toen hij op op zijn 21ste de diagnose lymfeklierkanker kreeg. “Die ervaring bracht me bij een dieper inzicht: wat is werkelijk gezond? En hoe kan de plek waarin je leeft bijdragen aan genezing, rust en kracht?” Wij spraken hem uitgebreid over zijn visie, gezond bouwen, de voordelen van biobased, regelgeving en de toekomst. “Bouwen gaat niet alleen over stenen en regels, maar ook over zorg, toekomst en liefde.”

Vergeten wijsheden opnieuw tot leven brengen

“Sinds mijn ziekte zie ik bouwen als een levend proces: een kans om gezondheid, schoonheid en bewustzijn samen te brengen in onze leefomgeving. Niet alleen voor het nu, maar ook voor diegenen die na ons komen. Het probleem zit in wat we vandaag als normaal zijn gaan beschouwen: schadelijke dampen, kunstmatige isolatie, elektro-/magnetische straling, restmaterialen en gesloten systemen die geen rekening houden met het natuurlijk ritme van leven. Sterker nog, de meetstandaarden waarop we bouwen zijn vaak te beperkt of te mild. We accepteren zonder meer dat onze huizen vol zitten met aluminium, schroeven, folies en lijmen die onzichtbaar maar structureel bijdragen aan belasting van het lichaam en het milieu. Deze keuzes zorgen voor onnodige vervuiling en complexe reststromen die zelden worden hergebruikt.”

Biobased bouwen: terug naar de essentie

Voor Horn is biobased bouwen een oplossing. “Biobased bouwen is voor mij een weg terug naar essentie — naar ademende wanden, naar structuren die niet alleen geen schade doen, maar het lichaam juist ondersteunen. Die ons energetisch helpen aarden, tot rust brengen, en op een dieper niveau resoneren met natuurlijke frequenties.”

Biobased praktijkvoorbeeld: een ‘Earthship’ in Zuid-Frankrijk

Een project dat Horn dierbaar is, vond plaats in Zuid-Frankrijk. “Een ‘earthship’ dat we samen met een groepje vrienden bouwden met materialen van het land zelf, low tech. Bomen geoogst volgens de maankalender, stro van het veld, leem & mineralen uit de bodem — deels binnen een straal van 50 meter van het fundament.” Het resultaat overtrof alle verwachtingen: “Het was meer dan een huis: het voelde als een ruimte waarin de aarde je omhelst. Het binnenklimaat is stabiel, rustgevend en zuiver — precies wat een lichaam nodig heeft om te herstellen en gezond te bloeien.”

Innovatieve biobased materialen en toepassingen: van mycelium tot japanse houtverbindingen

Horn ziet grote potentie in materialen die verder gaan dan alleen circulair zijn. “Materialen die niet alleen circulair zijn, maar regeneratief: myceliumcomposieten, bioharsen, kalkhennep, maar ook oude technieken zoals leembepleistering en Japanse houtverbindingen (pen-gat verbindingen), toegepast met nieuwe kennis.”

De innovatie kan volgens hem ook liggen in een samengang van oud en nieuw: “Zo zijn er ook combinaties van high-tech en low-tech, zoals sensoren die het ademende gedrag van een wand meten, of bouwblokken die modulair te hergebruiken zijn zonder afval. Hierin zie ik nog een enorm potentieel voor monolitische blokken, die eenvoudig hergebruikt kunnen worden en gebouwd worden naar lokale behoeftes.”

Een nieuw begrip van waarde

“Kwaliteit en duurzaamheid zijn de afgelopen eeuw vaak uit context gehaald,” stelt Horn. “Met een gemis aan holistisch design praten we over statische cijfers, terwijl de natuur ons flexibelere en gezondere voorbeelden geeft. Biobased materialen leven mee met hun omgeving.”

Hij benadrukt dat fouten vaak niet bij het materiaal liggen: “Fouten ontstaan meestal niet door het materiaal, maar door onwetendheid of verkeerde toepassing. Biobased materialen zijn vaak lokaal beschikbaar, reguleren vocht, temperatuur en energie op een natuurlijke manier en gaan in praktijk vaak langer mee bij goed gebruik. Ze vragen om een ander begrip van waarde: niet alleen technisch, maar ook ecologisch en menselijk.”

Biobased binnenklimaat: gezond en ontspannen

Biobased materialen zijn ademend, wat betekent dat ze vocht reguleren zonder schimmels of condensatie – wanneer ze bewust worden toegepast. Ze houden warmte vast op een zachte manier en stralen minder elektrosmog uit. Sommige nemen zelfs straling op. Mensen voelen zich vaak meer ontspannen in zo’n ruimte: hartslag daalt, ademhaling verdiept. Gezondheid begint bij rust in het zenuwstelsel, en dat begint bij de ruimte waarin je leeft.

Dampopen bouwen

Een van de kernprincipes die Horn voorstaat is dampopen bouwen. “Dampopen bouwen betekent dat een constructie ‘ademt’: vocht kan erin en eruit, zonder dat het blijft hangen. Hierdoor blijft het binnenklimaat stabiel en gezond.” Hij vergelijkt het met de menselijke ademhaling: “Het is net als ademen: als je in- en uitademing blokkeert, voel je dat meteen. Zo is het ook met een huis.”

Meetbare gezondheidsvoordelen

De voordelen van biobased bouwen zijn niet alleen voelbaar, maar ook meetbaar. “Lagere concentraties schadelijke stoffen (TVOC’s), stabielere luchtvochtigheid (40-60%), minder huisstofmijt, betere slaapkwaliteit,” somt Horn op. “Onderzoek toont ook lagere stresswaarden en verhoogd subjectief welzijn. Natuurlijke vormen, ademende wanden en afgestemde geometrie helpen stress en burn-out voorkomen. In zorg- of onderwijsgebouwen verbeteren concentratie en herstel. De ruimte werkt mee aan genezing en welzijn.”

Een natuurlijk binnenklimaat

Biobased materialen hebben unieke eigenschappen voor klimaatbeheersing. “Ze absorberen en reguleren vocht, wat schommelingen dempt. Leem kan vocht bufferen en hout en kalk reguleren temperatuur. Mycelium kan zelfs lucht zuiveren. Samen zorgen ze voor een natuurlijk binnenklimaat met minder behoefte aan verwarming of koeling.”

Uitdagingen in het werkveld: bewustwording

In zijn functie bij Oldenboom stuit Horn regelmatig op uitdagingen. “De grootste uitdaging is bewustwording. Veel mensen willen wel, maar kennen de alternatieven en correcte toepassing niet of hebben twijfels. Ook vormen standaardisatie en certificering een drempel.” Maar, er liggen ook zeker kansen: “We overbruggen die kloof met transparantie, samenwerking met architecten en scholen en door mee te denken in technische vertaalslagen.”

Misvattingen over biobased bouwen

“Dat het zwak, brandgevaarlijk of duur zou zijn,” noemt Horn als veelgehoorde misvattingen. “Terwijl biobased materialen vaak beter isoleren, brandvertragend kunnen werken en goedkoper zijn op lange termijn. Ook leeft het idee dat het alleen voor ‘hippies’ of ecodorpjes is. Maar juist in grootschalige woningbouw liggen enorme kansen — als we durven vernieuwen.”

Omgaan met regelgeving

“Dat vraagt dialoog, transparantie en vertrouwen. Samen met partners en de hele internationale industrie werken we aan documentatie, levenscyclusanalyses en het vertalen van normen naar natuurlijke materialen. Via pilotprojecten laten we als industrie al 25+ jaar zien wat kan: de praktijk en onderzoeken spreken voor zich. De beweging groeit — ook bij verzekeraars en investeerder.”

Waarde van biobased bouwen

Over de kosten is Horn realistisch: “Op korte termijn kunnen materiaalkosten hoger zijn wanneer de ketens niet kort zijn, maar je bespaart op arbeid, installaties en energie. Op lange termijn verdien je het terug door lagere onderhoudskosten, gezondere bewoners en waardevastheid.”

Hij benadrukt het belang van een bredere kijk op waarde: “Het gaat om totaalwaarde en kwaliteit van leven, niet enkel de prijs per m².”

De toekomst van biobased bouwen in Nederland

Horn is optimistisch over de toekomst: “Biobased bouwen wordt binnen tien jaar de norm. De urgentie is duidelijk: de bouwsector veroorzaakt wereldwijd 40% van de CO₂-uitstoot en verbruikt 50% van de grondstoffen.Door nú te kiezen voor regeneratieve materialen, lokale productie en slim ontwerp, creëren we gezondere woningen en een leefbare toekomst.”

Nederland als wereldwijd voorbeeld

“Nederland heeft alles in huis om het voorbeeld te worden: een sterke ontwerpmentaliteit, technologische voorsprong en pioniersgeest. We kunnen Europa en de wereld tonen hoe je circulair, gezond én winstgevend bouwt. Een regeneratieve leefomgeving als nieuw exportproduct, waarin mens, natuur en technologie weer één geheel vormen.”

QUOTE “Stel je voor: woningen die CO₂ opslaan, biodiversiteit versterken en mensen echt laten floreren. Als we die toekomst durven bouwen en ons committeren, wordt ze binnen een generatie realiteit.”

Biobased moet je ervaren

Voor bredere adoptie ziet Horn de kracht in verhalen: “Door verhalen te vertellen en tastbaar te maken, van materiaal tot product en toepassing. Door mensen het te laten ervaren. Door scholen, bouwbedrijven en gemeentes te betrekken bij praktijkprojecten.” De overheid kan volgens Horn een cruciale rol spelen: “Ze kunnen voorwaarden scheppen: via aanbestedingen, subsidies, en juridische erkenning. Maar ook door ruimte te geven aan experimentele projecten die buiten de norm iets nieuws durven neerzetten.”

Kiezen voor wat ons als mens voedt

Horn sluit af met een persoonlijke boodschap die de kern van zijn werk raakt: “Bouwen gaat niet alleen over stenen en regels, maar over zorg, toekomst en liefde. Elke woning die we bouwen is een zaadje voor de wereld van morgen. Laten we dan samen kiezen voor iets wat lééft, ademt, en ons als mens voedt.”

Deze woorden vatten perfect samen waarom biobased bouwen meer is dan een technische innovatie – het is een fundamentele verschuiving naar een meer menselijke en duurzame manier van leven en bouwen. Het draait om waarde en wij waarderen het enorm dat Joël Horn de tijd heeft genomen om zijn persoonlijke verhaal & visie met ons te delen. Heb je hier vragen over? Neem contact ons op, we helpen graag! En, bekijk ook zeker zijn website >